Tên di sản : Đền thờ Thám hoa Mai Anh Tuấn
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 3475/QĐ-UBND
Giới thiệu
Di tích mới được tôn tạo có cấu trúc hình chữ Đinh (J), gồm ba gian Tiền đường và một gian Hậu cung. Đi từ bên ngoài vào di tích gồm các công trình sau:
Cổng: Được xây dựng bằng gạch chắc chắn, gồm ba cửa cuốn vòm, ngăn cách giữa các cửa bởi hai cột nanh. Hai bên ngoài cùng là hai biểu trụ thấp hơn so với cột nanh. Cửa giữa có kích thước rộng 1,8m; cao 2m; các cột nanh được xây vuông, phía trên trên mỗi cột được đắp hình 4 con chim phượng, thể hiện “bốn phương, tám hướng” của vũ trụ. Nối giữa hai cột nanh (phía trên cửa) là bức đại tự được xây và khắc bằng chữ Hán gồm 4 chữ “Thám hoa quan từ” (Đền thờ quan Thám hoa). Dọc thân của hai cột nanh được khắc đôi câu đối.
Hai cửa hai bên có kích thước bằng nhau, chiều cao 1,7m, chiều rộng 0,9m. Hai trụ biểu được xây vuông, phía trên đắp trụ hình vuông. Từ hai cột nanh hai bên, người ta xây tường bao quanh, nhằm bảo vệ di tích được tốt và thâm nghiêm hơn. Cả ba cửa đều được làm cuốn vòm, cánh bằng sắt uốn thành khung.
Sân: Hiện nay toàn bộ sân của nhà thờ đã được quy hoạch để ốp gạch trong thời gian tới. Diện tích của sân 126m2 (chiều dài 14m; chiều rộng 9m).
Tiền đường: Từ sân lên nhà tiền đường gồm 5 bậc tam cấp dài 3,5m, rộng 0,3m, cao 0,15m. Nhà Tiền đường được làm quay theo hướng Nam, được xây bằng gạch, xi măng gồm 3 gian, 2 chái. Phần mái gồm hai vì (vì 2 và vì 4) được làm bằng bê tông giả gỗ theo kiểu đơn giản, hai vì hai bên cũng làm bằng bê tông giả gỗ liền tường. Phần mái của di tích được đổ bê tông và gán ngói vẩy. Phía trên tường hồi hai bên được làm thêm mái để che hiên phía chái nhà.
Hiên nhà chạy dài theo chiều ngang của nhà tiền đường và dọc theo chiều của chái nhà. Phía ngoài được làm lan can xiên hoa bao quanh. Kích thước hiên nhà rộng 1,6m được lát bằng gạch bát.
Hệ thống cửa của nhà Tiền đường gồm 3 cửa có chiều cao bằng nhau (cao 1,98m). Cửa giữa có kích thước chiều rộng 2,27m, gồm 4 cánh. Hai cửa bên có kích thước rộng 1,13m, gồm 2 cánh. Toàn bộ hệ thống cửa đều được làm bằng gỗ theo kiểu “Thượng song, hạ bản”. Ngưỡng cửa được xây bằng gạch, phía trên ngạnh cửa được làm các ô theo kiểu xiên hoa.
Nhà tiền đường có diện tích 34,8m2 (chiều dài 8,7m; chiều rộng 4m), gian giữa có diện tích 13,2m2 (chiều dài 3,3m; chiều rộng 4m); hai gian bên bằng nhau, diện tích 10,8m2 (chiều dài 2,7m; chiều rộng 4m). Nền nhà lát gạch bát, kích thước 0,3m x 0,3m.
Hậu cung: Được n��i liền với nhà Tiền đường tại gian giữa. Diện tích của nhà Tiền đường 5,28m2 (chiều dài 1,6m x chiều rộng 3,3m). Phía trên gồm hai mái, được đổ bê tông và gián ngói vẩy.
Nhà bia: Được làm quay hướng Đông, gồm 3 gian, hai chái. Tường hồi được xây bằng gạch, xi măng. Phía trước và phía sau sử dụng các cột để đỡ phần mái. Phía trên mái được đổ bê tông và gián ngói vẩy. Diện tích của nhà bia 17,5m2 (rộng 2,5m x dài 7m). Nền nhà được lát gạch bát (30cm x 30cm).
Về hệ thống thờ tự:
Hiện nay, Đền thờ Thám hoa Mai Anh Tuấn gồm 3 ban thờ.
Nhà Tiền đường gồm hai ban thờ Thổ địa và ban thờ Ông hoàng. Kích thước hai ban thờ bằng nhau (cao 0,86m; rộng 0,79m; dài 1,2m).
Hậu cung gồm ban thờ quan Thám hoa Mai Anh Tuấn. Ban thờ được xây bằng gạch, xi măng, gồm 3 bệ thờ có kích thước như sau:
Bệ trên cùng cao 1,7m, rộng 0,8m, dài 2,1m. Đặt long ngai thờ (trong đó có bài vị).
Bệ thứ hai cao 1,4m; rộng 0,6m; dài 2,1m. Đặt ảnh và bát hương thờ.
Bệ thứ ba cao 1,21m, rộng 0,46m; dài 2,1m. Đặt một số đồ thờ (đài chén, lọ hoa, ống hương...)
Các hiện vật trong di tích:
Hiện vật bằng gỗ:
Long ngai (mới): 01 cái.
Đài chén (mới): 06 cái.
Khám thờ (mới): 02 cái
Hoành phi (đại tự): 01 bức
02 ống hương (mới).
02 ống hoa (mới).
Giá chiêng nhỏ: 01 cái
Tắc tải: 01 cái.
Hộp đựng bài vị: 02 cái
Hiện vật bằng đồng:
Chiêng đồng (mới) loại nhỏ: 01 cái.
Hiện vật bằng đá:
Bia đá cổ: 03 cái.
Hiện vật bằng vải:
Y môn: 01 bức
Cờ hội: 05 cái
Hiện vật bằng gốm:
Lư hương (mới): 01 cái
Hạc (mới): 01 đôi
Ống đựng hương (mới): 02 cái
Ống đựng hoa (mới): 02 cái
Hiện vật bằng sứ:
02 độc bình (mới): 02 cái.
01 bát hương (mới): 05 cái
Lọ hoa 04 cái.